W odpowiedzi na wciąż nierównomierny dostęp do ultraszybkiego internetu w Polsce, Ministerstwo Cyfryzacji zapowiada kompleksową nowelizację tzw. megaustawy. Projekt, który ma trafić do komisji sejmowych jeszcze w tym roku, ma zlikwidować bariery administracyjne, obniżyć koszty inwestycji, a także usprawnić procesy inwestycyjne w telekomunikacji. O proponowanych zmianach pisze nasz ekspert, wskazując na praktyczne znaczenie projektowanych rozwiązań dla inwestorów budowlanych i branżytelekomunikacyjnej.
Rozwój infrastruktury ultraszybkiego internetu w Polsce od lat metodycznie postępuje. Dostęp do sieci światłowodowej lub 5G nie jest jednak całkowicie powszechny.
W celu modernizacji obszarów, w których dostęp do sieci o bardzo dużej przepustowości (VHCN
– Very High Capacity Networks) jest utrudniony bądź niemożliwy, Ministerstwo Cyfryzacji zamierza podjąć działania legislacyjne w pierwszej kolejności polegające na nowelizacji ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych („megaustawa”).
Samo pojęcie ultraszybkiego internetu nie jest jednolite, niemniej uśredniając dane, przyjmuje się, iż jest to łącze:
- światłowodowe (FTTH) dla którego prędkość pobierania wynosi nie mniej niż 300 Mb/s, a prędkości wysłania 100 Mb/s,
- 5G dla którego prędkość pobierania wynosi nie mniej niż 1 Gb/s, a prędkości wysłania 100 Mb/s.
Nie ulega wątpliwości, że współcześnie dostęp do szybkiego i stabilnego łącza internetowego nie tylko znacząco ułatwia dostęp do informacji, komunikację czy codzienne zakupy, ale także znacząco usprawnia pracę, prowadzenie działalności gospodarczej oraz załatwianie spraw urzędowych. Aktualne trendy wskazują, że w niedalekiej przyszłości dostęp do internetu może być niezbędny choćby do odbierania korespondencji urzędowej lub sądowej.
Jednocześnie warto wspomnieć, że rozwój technologii internetu geostacjonarnego (np. Viasat), czy nowszego, niskoorbitalnego (przede wszystkim Starlink) pozwala już na dostęp do sieci w zasadzie na całym świecie, a ich użycie ograniczają obecne bardziej uwarunkowania polityczne niż techniczne.
Dobrym przykładem są Chiny, które w momencie uruchomienia komercyjnej sieci 5G rozpoczęły jednocześnie prace nad technologią 6G i obecnie są już na etapie testów pilotażowych. Prędkość pobierania dla tej sieci może sięgnąć nawet 1000 Gb/s.
Skoro zatem technologie internetu satelitarnego, czy radiowego rozwijają się w tak szybkim tempie, to stworzenie kompleksowej infrastruktury ultraszybkiego internetu na terenie całej Polski jawi się jako konieczne.
Jak podają przedstawiciele Ministerstwa Cyfryzacji projektowane zmiany mają na celu przyspieszenie inwestycji w sieci VHCN (Very High Capacity Networks), uproszczenie procedur administracyjnych oraz zmniejszenie biurokracji dla inwestorów. Ma się tak stać za sprawą wprowadzenia m.in.
- jednolitego elektronicznego wniosku, obowiązującego we wszystkich urzędach zarządzających drogami,
- systemu stawek dziennych za prowadzenie instalacji przez drogi wewnętrzne i tereny leśne,
- zasady „milczącej zgody” w myśl której, jeśli UKE nie odpowie na wniosek w ciągu 30 dni, uznaje się go za zatwierdzony,
- wydzielenie etapu oceny środowiskowej przed rozpoczęcie etapu budowlanego,
- mechanizmów pozwalających zaskarżać miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz uchwały krajobrazowe, które utrudniają rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej.
Obecnie większość inwestycji wymaga prowadzenia sieci przez kilka dróg zarządzanych przez różne urzędy, które wymagają odmiennych formalności, często w wersji papierowej. Wprowadzenie jednolitego i elektronicznego wniosku przyspieszy i uprości procedurę, choćby z uwagi na okoliczność, że montaż instalacji dla jednej inwestycji wymaga wydawania decyzji często przez kilku zarządców dróg, którzy mają różne wymagania i procedury.
Wprowadzenie obowiązku zapewnienia infrastruktury światłowodowej w każdej inwestycji znajdą swoje odzwierciedlenie w zmianach m.in. prawa budowlanego, ustawy o gospodarce nieruchomościami czy ustawy o planowaniu przestrzennym. Będzie to proces czasochłonny zapewne, ale konieczny dla realizacji celów proponowanych zmian,.
Opracowane zostaną jednolite stawki dzienne za korzystanie z gruntu dróg wewnętrznych albo terenów leśnych, mają mieć ustaloną na poziomie analogicznym do tych obowiązujących w odniesieniu do dróg publicznych. Ma to ukrócić praktyki blokowania inwestycji lub sztucznego windowania kosztów przez właścicieli prywatnych gruntów.
Ustawa zmieniająca ma również zawierać instrumenty przyspieszające proces uzgadniania z Urzędem Komunikacji Elektronicznej warunków technicznych przyłączenia do sieci światłowodowej. Mowa tu w szczególności o wprowadzeniu zasady „milczącej zgody” w myśl której w sytuacji zaniechania przez UKE udzielenia w terminie 30 dni odpowiedzi na wniosek dot. infrastruktury światłowodowej będzie on poczytywany za uwzględniony. To w znaczący sposób usprawni proces inwestycyjny.
Istotne są również aranżowane zmiany w zakresie oceny środowiskowej dla sytuowania masztów łączności 5G. Ma ona być dokonywana na osobnym etapie postępowania poprzedzającym etap budowlany, ponieważ obecnie wykonywana jest ona w jego trakcie, co w szeregu przypadków doprowadza do dolegliwego dla inwestora wstrzymania realizacji inwestycji.
Co więcej, nowela ma umożliwić właściwym podmiotom zaskarżanie miejscowych planów zagospodarowania lub uchwał krajobrazowych, które utrudniają bądź wyłączają przeprowadzenie inwestycji telekomunikacyjnych.
Projektowana ustawa to nie tylko ułatwienia dla inwestorów telekomunikacyjnych, to także zmiany dla deweloperów. W praktyce oznacza to, że deweloperzy co prawda skorzystają z szeregu ułatwień administracyjnych, ale zmierzą się również z dodatkowymi wymaganiami, jak uwzględnienie infrastruktury światłowodowej już na etapie projektu inwestycji, co niesie ze sobą potencjalnie wyższe koszty początkowe oraz konieczność współpracy z operatorami telekomunikacyjnymi.
Na koniec warto również dodać, że nowelizacja stanowi element realizacji Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1309, tzw. Akt ws. infrastruktury gigabitowej (Gigabit Infrastructure Act – GIA), którego celem jest upowszechnienie dostępu do szybkich sieci elektronicznych.
Więcej szczegółów poznamy po publikacji projektu ustawy w Rządowym Centrum Legislacji, który planowany jest w najbliższych dniach. Następnie projekt ma zostać poddany 30-dniowym konsultacjom społeczny. Do komisji sejmowych projekt ma trafić pod koniec bieżącego roku. Wejście w życie nowelizacji planowane jest natomiast na trzeci kwartał 2026 roku.
Autor: Adrian Ilko, adwokat w Kancelarii Sobota Jachira.